Lá Phan tả diệp là vị thuốc phổ biến trong Đông y và Tây Y nhờ tác dụng tiêu tích trệ, thông đại tiện vô cùng hiệu quả. Lá phan tả diệp tính hàn sử dụng nhiều có thể dẫn đến tiêu chảy và một số bệnh lý liên quan khác. Tuy nhiên, khi sử dụng đúng lượng thì công dụng của nó lại trở nên vô cùng tuyệt vời. Hãy cùng An Nam khám phá nhé!
MỘT SỐ THÔNG TIN VỀ LÁ PHAN TẢ DIỆP
Lá Phan tả diệp ( tên khoa học Senna angustifolia Mill) hay còn được gọi là là tiêm diệp. Cây có hình dáng cây bụi, thân nhỏ, có thể cao đến 1 mét. Thân cây mảnh, nhỏ, phân thành nhiều cành, có màu xanh nhạt hoặc được bao phủ bởi một lớp lông mịn. Cây tiêm diệp và thảo quyết minh có hình dáng tương đối giống nhau nên có thể nhiều người sẽ nhầm lẫn giữa 2 cây thuốc này.
Thành phần hóa học:
Hoạt chất của phan tả diệp là antraglucozit với tỷ lệ từ 1 – 1,5% antraglucozit toàn bộ, biểu thị bằng emodin trong đó trên 90% ở dạng kết hợp. Thành phần chủ yếu các antraglucozit đó là: Xenozit A (sennozid A) và xenozit B tức là chất dihydro direin anthron glucozit. Ngoài ra, một chất thứ ba đã được xác định là aloe.emođin tự do và rein. Những chất khác là kaempferola C10H6O2(OH)4 và izoramnetin, Xenozit A:
Tính vị, quy kinh:
Phan tả diệp, vị ngọt đắng, tính hàn, qui kinh Đại tràng.
CÔNG DỤNG VÀ LIỀU DÙNG LÁ PHAN TẢ DIỆP
Tùy theo liều, phan tả diệp có tác dụng nhuận tràng (phân mềm sau khi uống 5 – 7 giờ) hoặc tẩy mạnh (phân lỏng có đau bụng). Nếu liều mạnh nữa.Có thể đau bụng dữ dội, nôn mửa trong 3 – 4 giờ.Tác dụng tẩy kéo dài 1 – 2 ngày, sau đó không bị táo lại. Theo dõi tác dụng trên ruột mèo bằng X-quang và nghiên cứu trên khúc ruột cô lập, người ta thấy. Không có tác dụng đối với ruột non, chỉ tác dụng lên ruột già do nhu động của đầu ruột già được tăng lên và tác động chống nhu động bình thường bị tê liệt. Dù có lấy đi phần tuỷ sống vùng lưng và hông, nghĩa là loại bỏ tác dụng kích thích của trung ương thần kinh, tác dụng tẩy vẫn còn.
Tác dụng tẩy có thể xuất hiện sau 1 – 5 giờ. Dùng liều cao, tác dụng lên cả cơ trơn của bàng quang và tử cung cho nên phải thận trọng khi dùng cho người có thai hay viêm bàng quang, viêm tử cung. Antraglucozit bài tiết qua nước tiểu và sữa, con bú mẹ đã dùng phan tả diệp có thể cũng đi ỉa lỏng. Tùy theo loại phan tả diệp, có khi thấy đau bụng mạnh, người ta cho rằng nguyên nhân gây đau bụng là do một chất men. Khi ngâm lá phan tả diệp trong 24 giờ trước với 4 phần rượu 950, tính chất gây đau bụng có giảm bớt nhưng đồng thời tác dụng tẩy cũng bị giảm.
Cách dùng, liều lượng sử dụng phan tả diệp
- Sử dụng nhuận tràng, thông tiện, làm mềm phần, phòng chống táo bón: Mỗi lần hãm 3 – 4 g, ngày uống một lần vào buổi sáng, trước bữa ăn.
- Sử dụng gây xổ mạnh, điều trị đại tràng thực nhiệt, táo bón mãn tính, phân táo kết nhiều: Dùng 5 – 7 g, hãm nước uống, mỗi ngày một lần, trước bữa ăn sáng.
- Dùng tăng nhu động ruột, hỗ trợ tiêu hóa, phòng chống đầy hơi chướng bụng, khó tiêu: Dùng 1 – 2 g, hãm nước uống một lần trong ngày. Sau 6 – 7 tiếng sẽ có tác dụng điều trị.
Hoặc có thể sử dụng Trà phan tả diệp An Nam với lượng lá phan tả diệp trung bình phù hợp cho mọi lứa tuổi. Bạn có thể mua Trà Phan Tả Diệp tại đây.
Những người nên dùng phan tả diệp?
- Người bị táo bón.
- Người ăn uống không tiêu, đầy hơi.
Lưu ý: người cơ thể yếu, phụ nữ có thai, thời kỳ kinh nguyệt, đang cho con bú, dùng thận trọng. Dùng quá liều có thể gây đau bụng, buồn nôn, nôn.